Voor het seizoen waarschuwde Lewis Hamilton al dat inhalen veel moeilijker zou worden vanwege de toegenomen rol van de aerodynamica. Zijn zijn sombere voorspellingen uitgekomen, of is dat in het geheel niet gebeurd?
Door de komst van de weinig slijtvaste Pirelli-banden en de introductie van het Drag-Reduction System (DRS) schoot het aantal inhaalacties (in droge races) omhoog in 2011. Met gemiddeld zo’n 60 inhaalacties per race werd er dat jaar ongeveer vijf keer meer ingehaald dan in het begin van deze eeuw. Daarna is het aantal inhaalacties echter geleidelijk aan afgenomen en in 2015 werd er nog maar ongeveer half zo vaak ingehaald als in het topjaar 2011. Na een eenmalige opleving in 2016 stokte de teller afgelopen jaar op 24 inhaalacties per droge race, het laagste aantal sinds 2010. Kwam dat, zoals Hamilton beweerde, door de aerodynamica, of speelde er iets anders?
Het probleem van de Formule 1 is dat er altijd meerdere dingen tegelijkertijd veranderd worden. Niet alleen werden de wagens voor 2017 sneller gemaakt, ook werden de banden aangepast. De fans waren het beu dat de rijders hun banden de hele race moesten sparen, dus produceerde Pirelli voor 2017 banden die langer meekonden. De combinatie van slijtvaste banden en de toegenomen rol van de aerodynamica zorgde direct voor een statische en doodsaaie race. Zo ging het er in het begin van 2017 vaak aan toe. Aardige races werden afgewisseld door ware snurkfestijnen. Onduidelijk was alleen of het gebrek aan actie op de baan door de banden (waardoor er geen grote snelheidsverschillen tussen de coureurs waren) of door de aerodynamica (waardoor de coureurs niet dicht genoeg achter elkaar konden rijden) kwam.
De afgelopen jaren heeft de Formule 1 de nodige veranderingen ondergaan. De meest in het oog springende verandering was bijvoorbeeld de overgang naar de turbomotoren in 2014. Daarnaast zijn de drie nieuwe teams die in 2010 hun debuut maakten inmiddels failliet gegaan. HRT ging eind 2012 failliet, Caterham twee jaar later en Manor weer twee jaar later. Daar is in 2016 alleen het team van Haas voor teruggekomen.
De seizoensgemiddelden een goed beeld beeld van de trends in het aantal inhaalacties. Om de trends nog duidelijker te maken, heb ik het gemiddelde aantal inhaalacties per droge race (in de droge races maken de Pirelli-banden en DRS echt het verschil) per seizoenhelft in de onderstaande grafiek weergegeven.
De neerwaartse tendens is het eerste dat opvalt. Begin 2011 barstten de races van het spektakel omdat de teams de geheimen van de Pirelli-banden nog moesten ontrafelen. Dat duurde overigens niet lang. In de tweede helft van 2011 werd er al beduidend minder ingehaald en die trend zette zich tot in ieder geval eind 2012 door.
Voor 2013 veranderde Pirelli de constructie van de banden. Hoewel het de actie op de baan ten goede kwam, bleek het toch geen gelukkige zet, want de banden waren zo kwetsbaar geworden dat de veiligheid in het geding kwam. Na het bandenfiasco in Engeland viel Pirelli voor de tweede seizoenshelft terug op de banden die het in 2012 ook had gebruikt. Het aantal inhaalacties zakte daardoor tot onder het niveau van eind 2012, vermoedelijk omdat er inmiddels twee auto’s minder meereden.
De komst van de turbomotoren in 2014 lijkt geen invloed op het aantal inhaalacties te hebben gehad. Dat is opmerkelijk te noemen, aangezien de aerodynamica van de bolides eveneens versimpeld werd, wat inhalen in principe zou moeten bevorderen. Hij lijkt erop dat de conservatievere bandenkeuzes van Pirelli dit voordeel weer teniet hebben gedaan.
Moeilijker te verklaren is de abrupte neergang in 2015, het jaar dat nota bene inhaalkoning Verstappen zijn debuut maakte. Wat niet geholpen zal hebben, is dat er na het faillissement van Caterham nog maar twintig auto’s op de grid stonden, of eigenlijk misschien maar achttien, omdat het team van Manor, dat miraculeus van de ondergang gered werd, kilometers achter de rest aanhobbelde. Daarnaast zullen de harde banden en steeds complexer wordende voorvleugels een negatieve rol hebben gespeeld, maar het blijft moeilijk te geloven dat die drie effecten bij elkaar voor zo’n grote daling hebben gezorgd.
Meer succes was de introductie van een derde bandencompound in 2016. Het zorgde voor meer afwisseling in de strategieën en daardoor ook voor meer actie op de baan. Vooral in de eerste helft van het seizoen was genieten geblazen, daarna zakte het aantal inhaalacties naar het niveau van 2014. 2014 is een goede referentie, omdat er toen ook elf teams actief waren. Doordat het team van Manor eind 2016 op de fles ging, bleven er in 2017 nog maar tien teams over.
Vooral in het begin van 2017 daalde het aantal inhaalacties scherp. Op circuits waar inhalen moeilijk is, zoals Albert Park en de straten van Monaco, waren de inhaalacties op de vingers van een hand te tellen. De coureurs konden moeilijker dicht achter elkaar rijden en doordat de banden niet voor de benodigde snelheidsverschillen zorgden om toch in te kunnen halen, gebeurde er heel weinig in de races.
In de tweede helft van het seizoen werd opmerkelijk genoeg veel meer ingehaald. Daarmee is 2017 het enige seizoen in het Pirelli-tijdperk waarin het aantal inhaalacties gedurende het seizoen merkbaar toenam. Met ongeveer 30 inhaalacties per race is het niveau van 2015 opmerkelijk genoeg weer benaderd. Wat is daarvoor de verklaring?
Het zal waarschijnlijk niet door de banden zijn gekomen. Ook in de tweede seizoenshelft van 2017 waren de banden behoorlijk slijtvast, waardoor de coureurs doorgaans allemaal op dezelfde (1-stop-) strategie zaten. Zelfs de aanwezigheid van een derde bandencompound maakte weinig verschil, omdat doorgaans alleen de zachtste banden in de race werden gebruikt, waarmee de situatie in de praktijk hetzelfde was als voor 2016.
De enige verklaring die ik kan vinden, is het aantal gridstraffen, dat traditioneel gedurende het seizoen oploopt. Een coureur krijgt immers een straf als hij meer dan het toegestane aantal motoronderdelen gebruikt. Doorgaans is dat pas tegen het eind van het seizoen het geval, al begon de pret voor McLaren dit jaar al in de vierde race. Door de straffen starten de coureurs automatisch vanuit de achterhoede, waardoor ze in de race plekken moeten goedmaken. Het lijkt erop dat dit mechanisme een belangrijk aandeel in de toename van het aantal inhaalacties in de tweede seizoenshelft heeft gezorgd.
Waar in het verleden de banden altijd nog voor een aantal inhaalacties zorgden, was dat in 2017 nauwelijks meer het geval, dus hing het aantal inhaalacties voor het grootste gedeelte af van hoeveel coureurs niet van hun gebruikelijke startplaats vertrokken. Volgend jaar zal dat waarschijnlijk anders zijn, omdat Pirelli heeft beloofd zachte banden naar de races mee te brengen. Dat zou het spektakel ten goede moeten komen. Na volgend jaar hebben we waarschijnlijk een betere indicatie wat de invloed van de bredere auto’s op het aantal inhaalacties is geweest.
