Vorige week donderdag ging om 4 uur ’s middags de telefoon. Het was m’n moeder. Dat kon eigenlijk maar één ding betekenen en al gauw werd mijn bange vermoeden bevestigd. Opa was overleden.
Een tengere kerel met een krachtige handdruk en een trotse witte haardos: dat was mijn opa, de vader van mijn vader, een opa waar ik trots op was. Ogenschijnlijk had de tijd stilgestaan voor hem, want het was hem niet af te zien dat hij maar enkele jaartjes van de honderd verwijderd was. Daarnaast verkeerde hij in een blakende gezondheid en was hij tot het laatst vitaal en levenslustig.
Pas de laatste jaren werd het verval langzaam zichtbaar. Zo durfde hij een paar jaar geleden geen auto meer te rijden en besloot hij zijn Berlingo uiteindelijk maar aan mijn oudste neef te geven (die met het ding onderweg naar Spanje door een milieuzone reed, waarna de boete nog voor mijn opa was; ik geloof dat mijn moeder krom lag van het lachen).
Vorig jaar kwam de corona er nog bij, waardoor hij vereenzaamde. Het deed zijn gezondheid geen goed. Begin deze maand volgden de angstaanjagende berichten elkaar in hoog tempo op. Dit kon niet veel langer goed blijven gaan, maar uiteindelijk kwam het overlijden toch nog redelijk onverwacht.
Welke herinneringen me zijn bijgebleven? Na diep graven kan ik me uit mijn jeugd een aantal dingen herinneren. Dat hij tijdens het rijden altijd zat te fluiten (hij probeerde ons dan wijs te maken dat hij een fluitje had ingeslikt), dat hij patat junkfood noemde en dat hij me met schaken keer op keer vreselijk inmaakte (dat hadden jullie niet gedacht zeker).
Van de laatste jaren herinner ik me vooral zijn aanwezigheid bij mijn promotie en de ontreddering toen mijn oma was overleden, maar verder zijn weinig momenten echt blijven hangen. Opa was er gewoon. Vaak verkondigde hij zelfbedachte oplossingen voor allerlei maatschappelijke problemen en anders haalde hij herinneringen uit zijn jeugd op.
Een aantal jaar geleden deelde hij zijn levensverhaal met een aantal kinderen, dat daar toen een heel werkstuk van maakte, wat vervolgens in een kerk werd vertoond. Het was dan ook niet verrassend dat zijn jonge jaren, toen hij in Indonesië woonde, hierbij flink werden uitgelicht. Hij beweerde al vijf keer aan de dood te zijn ontsnapt. Dat hij nog steeds in leven was, verbaasde hem.
Dat benadrukte hij nogmaals in ons laatste gesprek. “Mijn broers en mijn vader zijn 80 geworden en ik ben 96!”, zei hij meer verbaasd dan triomfantelijk toen ik hem over de telefoon feliciteerde met zijn laatste verjaardag. Anderhalve maand later was de dood hem dan toch te slim af.
Vandaag was de crematie in de plaats waar het 96 jaar geleden allemaal voor hem begon: Utrecht. De cirkel was daarmee weer rond, zoals mijn tante tijdens de plechtigheid al zei. Een markante man is heengegaan. Ik zal mijn opa gaan missen.
Opa Gerrit
* 31 december 1924
+ 18 februari 2021
Gecondoleerd nog ! Fijn om zulke figuren in een familie erbij te hebben. Wel mooi dat hij zo’n hoge leeftijd grotendeels in goede gezondheid heeft mogen bereiken. Volgens mij is de nagalm van de coronacrisis met dit soort momenten het grootst, vooral als die laatste periode dus significant zwaarder was. Ik hoop in ieder geval dat er tijdens de crematieplechtigheid toch ruimte was kort stil te staan bij zijn leven.
Bedankt! De coronacrisis heeft mijn opa inderdaad geen goed gedaan. Door de corona was het bovendien een nogal afstandelijke uitvaart, met mondkapjes en afstand houden. Veel vrienden of bekenden van hem (die ook wel in de 90 zullen zijn) durfden daardoor ook niet te komen en de Spaanse familie kon er al helemaal niet bij zijn. Wel was er nog wel veel Nederlandse familie, waaronder mijn vader en tante, die allebei een stukje tekst voorlazen.
Ik moet zeggen dat het wel leeg voelt, zo zonder grootouders. Aan de andere kant mag ik blij zijn dat ik zo lang nog een opa heb gehad. 96 is in mijn familie extreem oud. De ouders van m’n moeder zijn al in ’96 overleden. Daar zit gewoon bijna een generatie tussen.